Kanon biblijny

Greckie słowo biblia oznacza zwoje.

Biblia (Pismo Święte)

– nazwa pochodzi od gr. βιβλίον, biblion = zwój papirusu, księga;

a w liczbie mnogiej: gr. βιβλία, biblia = zwoje, księgi.

Kanon Pisma Świętego

Kanon (gr. κανών „reguła postępowania”) – to niezmienny katalog ksiąg uznanych przez Kościół za natchnione, czyli powstałe z inspiracji Boga.

Rozróżniamy księgi protokanoniczne (gr. protos = pierwszy, wcześniejszy), napisane oryginalnie w j.hebrajskim oraz deuterokanoniczne (gr. deuteros = drugi, wtórny, późniejszy), które powstały w języku greckim lub aramejskim. Do tej ostatniej grupy należy siedem ksiąg (Tb, Jdt, 1 i 2Mch, Mdr, Syr, Ba) oraz fragmenty dwóch ksiąg (Est i Dn).[1]

„To przede wszystkim miejcie na uwadze, że żadne proroctwo Pisma nie jest dla prywatnego wyjaśnienia. Nie z woli bowiem ludzkiej zostało kiedyś przyniesione proroctwo, ale kierowani Duchem Świętym mówili od Boga święci ludzie.” 2P 1,20-21

Kryteria kanoniczności:

Jezus lub apostołowie uznawali te księgi za natchnione;
czytano je podczas liturgii;
apostolskie pochodzenie co do treści lub autorstwa;
budująca treść, zgodna z nauką proroków i apostołów.

Liczba kanonicznych ksiąg:

Stary Testament – 46 ksiąg
Nowy Testament – 27 ksiąg[2]

Natchnienie biblijne

– oznacza troskę Boga, by autorzy i redaktorzy ksiąg świętych zapisali wszystko to, co jest potrzebne człowiekowi do zbawienia. Natchniona jest cała Biblia, będąca dziełem dwóch autorów: boskiego i ludzkiego.[3]

„Wszelkie Pismo od Boga natchnione jest i pożyteczne do nauczania, do przekonywania, do poprawiania, do kształcenia w sprawiedliwości – aby człowiek Boży był doskonały, przysposobiony do każdego dobrego czynu.”
2Tm 3,16-17

Czas powstania (redakcji) ksiąg:

Pierwszy okres powstawania Biblii stanowi przekaz ustny (w przypadku ST trwał on setki lat), później dopiero zaczęto utrwalać tę tradycję na piśmie:

Stary Testament – od Abrahama (XIX w.) przekaz ustny, fragmentaryczna redakcja pisemna od czasów Dawida (XI w.). Zdecydowana większość ksiąg ST ostatecznie zredagowano po niewoli babilońskiej (VI/V w.). Proces ten zakończył się na przełomie II/I w. przed Chr.
Nowy Testament – Pierwszy etap to życie i dzieło Jezusa z Nazaretu, następnie głoszenie Ewangelii przez Apostołów (katecheza pierwotnego Kościoła), w końcu powstanie Listów i Ewangelii w drugiej połowie I wieku po Chr.

Apokryfy

– utwory podobne do ksiąg kanonicznych, lecz nie należące do kanonu Pisma Świętego. Istnieją apokryfy Starego i Nowego Testamentu. Te ostatnie wskazują na kierunki religijne istniejące wewnątrz chrześcijaństwa w pierwszych wiekach.

Rozdziały i wersety Biblii

XIII w. – podział na rozdziały.
XVI w. – podział na wersety.[4]

[1] Kanon żydowski, uznający tylko księgi napisane po hebrajsku, liczy więc 39 ksiąg. Tę samą liczbę ksiąg przyjęły Kościoły protestanckie.

[2] Taką liczbę ksiąg NT określa już np. Dekret Damasceński synodu w Rzymie (382r.). Cały kanon został ostatecznie potwierdzony na Soborze Trydenckim (1546r.). „List” 10/2001, s.13n.

[3] Natchnienie można też określić jako bezpośredni, pozytywny i nadprzyrodzony wpływ Boga na umysł i wolę piszącego, aby przekazał on wszystko to, co potrzebne człowiekowi do osiągnięcia zbawienia. Natchnienie nie dotyczy innych treści (np. zagadnień geografii, kosmologii, formy przykazu, błędów ortograficznych…).

[4] Rozdziały dodał S.Langton w 1228r., a wersety: ST – R.Nathan w 1448r.; NT – R.Stephanus w 1551r. Pierwszą Biblią z ponumerowanymi wersetami była Biblia Genewska (1560r.). Zob. Rozdziały i wersety Biblii, PtD Ia/s.56.